గాంధీజీ కధలు - 22:- సి.హెచ్.ప్రతాప్

 1885 సంవత్సరం గాంధీ జీవితంలో ఒక గాఢమైన ముద్ర వేసింది. ఆ సంవత్సరం ఆయన తండ్రి కరమచంద్ గాంధీ మరణించారు. ఆ సమయంలో గాంధీ వయస్సు కేవలం పదహారు సంవత్సరాలు మాత్రమే. తన తండ్రి కడపటి రోజుల్లో ఆయనకు సేవ చేయడం, పాదాలు నిమురడం, రాత్రి పగలు ఆయన పక్కనే ఉండడం గాంధీకి ఓ విధి కర్తవ్యంలా అనిపించింది. కానీ యవ్వనంలోని అలజడి, అజ్ఞానం ఆ కర్తవ్యాన్ని ఒక్క క్షణం విస్మరింపజేసింది.
ఒక రాత్రి తండ్రి అనారోగ్యంతో తంటాలు పడుతుండగా, గాంధీ ఆయనను చూసుకుంటూ అలసిపోయాడు. అదే సమయంలో కస్తూర్బా గదిలో ఉన్నదని గుర్తొచ్చింది. తన బాధ్యతలను మరచి, మనసులో క్షణిక వాంఛతో ఆమె గది వైపు వెళ్లిపోయాడు. ఆ రాత్రే ఆయన తండ్రి పరమపదించారు. ఈ వార్త విన్న గాంధీ హృదయం తల్లడిల్లిపోయింది. తన తండ్రి మరణ సమయాన తాను పక్కన లేకపోవడమే కాదు, స్వార్థంతో పాపం చేశానన్న బాధ ఆయనను లోపల నుండి కుదిపేసింది.
ఆ సంఘటన గాంధీ జీవితంలో మొదటి ఆత్మ పరిశీలన. ఆయన గ్రహించాడు – శరీర వాంఛలు తాత్కాలికం, కానీ ప్రేమ, కర్తవ్యం, అనుబంధం శాశ్వతం. “నేను చేసిన తప్పు నాకు జీవితాంతం గిల్టీగా నిలిచింది” అని తరువాత ఆయన రాశాడు. ఆ భావన ఆయనలోని భౌతిక ఆకర్షణలపై విరక్తిని పెంచింది. అప్పటి నుండి ఆయన “దేహ బంధం కన్నా మనసు బంధం గొప్పది” అనే నిజాన్ని తెలుసుకున్నాడు.
తండ్రి మరణం గాంధీకి ఒక పాఠశాలయింది — బంధాలు కూడా అనిత్యమని, మనిషి చివరికి ఒంటరిగా తన కర్మల ఫలితమే అనుభవిస్తాడని ఆయన అర్థం చేసుకున్నాడు. ఆ సంఘటన ఆయనను అంతర్గత మార్పు వైపు నడిపింది. భౌతిక ప్రలోభాలనుండి వైదొలిగి, నియమం, స్వీయ నియంత్రణ అనే మార్గంలో అడుగుపెట్టాడు.
తండ్రి మృతిని చూసి ఆయన నేర్చుకున్న మొదటి పాఠం — “విరక్తి”. అది నిర్లిప్తత కాదు, మనసు స్థిరంగా ఉండే స్థితి. దుఃఖం మధ్యలో కూడా ధర్మబోధ కలిగించే స్థితి. ఈ అనుభవం ఆయన జీవితమంతా మార్గదర్శకంగా నిలిచింది. తరువాత ఆయన చేసిన అన్ని నిర్ణయాలు — సత్యం, అహింస, బ్రహ్మచర్యం — ఈ ఒక్క పాఠం నుండి పుట్టినవే. ఆ రాత్రి తన తండ్రిని కోల్పోయిన గాంధీ, ఆ దుఃఖం వెనుక నుండి ఒక మహత్తర సాధకుడిగా పునర్జన్మ పొందాడు.