జ్ఞానాంధకారాలను తొలగించే దీపావళి : సి. హెచ్. ప్రతాప్

 దీపావళి — వెలుగుల పండుగ. కానీ అది కేవలం వెలుగులు, పటాకులు, ఆనందోత్సవాల పరిమితి కాదు. ఈ పండుగలోని అసలైన సారాంశం మన లోపల వెలిగే జ్ఞానదీపం, మనసులోని చీకట్లను పారద్రోలే ఆత్మప్రకాశం. యుగయుగాలుగా ఈ పర్వదినం భారతీయ సంస్కృతిలో ఆధ్యాత్మికతకు, ధర్మవిజయానికి, సత్యప్రతిష్ఠకు ప్రతీకగా నిలిచింది.
రామాయణంలో శ్రీరాముడు లంకపై విజయాన్ని సాధించి, అయోధ్యకు తిరిగి వచ్చిన రోజు దీపావళి అని చెబుతారు. అది కేవలం రాక్షసులపై విజయం కాదు; అది అధర్మంపై ధర్మం, అహంకారంపై వినయం, అజ్ఞానంపై జ్ఞానం గెలిచిన ఘడియ. ప్రతి దీపం వెలిగించడం అనేది మనలోని చీకటి ఆలోచనలపై వెలుగుని, అంటే సత్యాన్ని ప్రతిష్ఠించడం.
దీపావళి మనకు నేర్పే నిజమైన పాఠం — వెలుగు బయట కాదు, మనలో ఉంది. మనసులోని దురాశ, ద్వేషం, అసూయ, అహంకారం వంటి చీకట్లను తొలగించకపోతే, బిలియన్ దీపాలు వెలిగించినా ఆధ్యాత్మిక వెలుగు రాదు. “తమసో మా జ్యోతిర్గమయ” — చీకటినుండి వెలుగులోకి మమ్మల్ని నడిపించుము — అనే ఉపనిషత్తు వాక్యం దీపావళి తత్వసారాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.
ఈ పండుగ సమయంలో మనం వెలిగించే ప్రతి దీపం ఒక వ్రతం వంటిది. అది మనసుకు చెబుతుంది — “నిన్ను నువ్వు తెలుసుకో, నీలోని దివ్యత్వాన్ని వెలికితీసుకో.” కుటుంబాలు, బంధాలు, స్నేహాలు – ఇవన్నీ వెలుగుతో నిండాలి అంటే పరస్పర ప్రేమ, క్షమ, సహనమే ఆధారం కావాలి. దీపావళి సందర్భంలో పేదవారికి సాయం చేయడం, అవసరంలో ఉన్నవారికి వెలుగునివ్వడం — అదే నిజమైన దీపదానం.
భగవద్గీతలో శ్రీకృష్ణుడు చెప్పినట్లు — “జ్ఞానదీపేన భస్వతా” — జ్ఞానదీపం వెలిగితే మనసులోని అజ్ఞానాంధకారం స్వయంగా నశిస్తుంది. అందుకే దీపావళి పండుగ అనేది బాహ్యదీపాల కంటే అంతరంగదీపాల పండుగ. ఈ రోజు ప్రతి మనిషి తనలోని రామత్వాన్ని వెలికితీసి, లోలోపల దాగి ఉన్న రావణత్వాన్ని దహనం చేయాలి.
దీపావళి నిజమైన అర్థంలో జరుపుకోవాలంటే మన లోపల వెలుగును వెలిగించాలి. మనసులో సత్యం, హృదయంలో దయ, మాటల్లో మాధుర్యం, చేతల్లో సేవ – ఇవన్నీ కలిస్తే ప్రతి రోజు దీపావళిగానే మారుతుంది. వెలుగు మన చేతుల్లోనే ఉంది; దాన్ని ఇతరుల జీవితాల్లో పంచడమే మనకు శ్రేయోమార్గం.