శ్రీ వెంకటేశ్వర అష్టోత్తర శతనామావళి – 11, 12;- డా. సి. హెచ్. ప్రతాప్

 (11) ఓం దేవాయ నమః
ఎనిమిదవ, తొమ్మిదవ నామాల తర్వాత ఈ పదకొండవ నామం — “ఓం దేవాయ నమః” — అత్యంత విస్తృతమైన ఆధ్యాత్మిక భావాన్ని సూచిస్తుంది.
“దేవ” అనే పదానికి మూల అర్థం — “దీపన, ప్రకాశన, జ్ఞానమార్గం వైపు నడిపించేవాడు.”
అంటే, దేవుడు అనేది బాహ్య రూపం కలిగిన విగ్రహం మాత్రమే కాదు;
మన హృదయంలో చైతన్యం రూపంలో వెలిగే ప్రకాశ స్వరూపుడు.
ఉపనిషత్తులు చెబుతాయి —“దేవో హి జ్యోతిరంతః పురుషః”అంటే,చేతన, జ్ఞానం, అవగాహన — ఇవన్నీ మనలో వెలిగించే అంతర్దేవుడు.
మన కళ్ళతో చూసేది లోకం,మన మనసుతో అనుభవించేది జీవితం,కానీ మన చైతన్యాన్ని వెలిగించే శక్తి — దేవుడు.
అందువల్ల “ఓం దేవాయ నమః” అనగా,“నా హృదయంలో, నా శ్వాసలో, నా ఆలోచనల్లో వెలిగే చైతన్యస్వరూపుడి నీకు నమస్కారం.”
ఈ నామాన్ని ధ్యానం చేసినప్పుడు భక్తుని మనసు బయట ప్రపంచం నుండిస్వీయ అంతరంగం వైపు తిరుగుతుంది.
శ్లోకం:
“దేవో న హి దేహో, జ్యోతిరంతర్వ్యాప్తమేవ హি.”
అర్థం: దేవుడు శరీరరూపుడే కాదు; ఆయనే అంతర్యామి — చైతన్య ప్రకాశం.
ఈ నామస్మరణ మనలో ఆత్మసాక్షాత్కారానికి తొలి మెట్టు.
(12) ఓం కేశవాయ నమః
“కేశవ” అనే నామం మహాభారతం, పాంచరాత్రాగమాలు మరియు ఉపనిషత్తులలో ఉన్న అత్యంత ప్రాధాన్యమైన దివ్యనామం.
“కేశవ” అనే పదానికి మూడు గంభీరమైన అర్థాలు ఉన్నాయి:
క + ఈశ → బ్రహ్మ మరియు శివ వంటి సృష్టి–లయాధికారుల అధిపతిఅంటే, కేశవుడు అంటేసృష్టి, స్థితి, లయ — ఈ మూడు శక్తులను నియంత్రించే పరబ్రహ్మం.
కేశ → జీవచైతన్య నారాలుకేశవుడు అంటేసర్వజీవుల చైతన్యంలో, శ్వాసలో, ఆత్మలో నివసించే పరమాత్మ.
అసురుడైన కెశినిని సంహరించినవాడుఅంటే,మన హృదయంలోని అహంకారం, అజ్ఞానం, అసత్యం అనే రాక్షసస్వరూపాలను వినాశనం చేస్తాడు.
కేశవ నామం భక్తునికిజ్ఞానం (బ్రహ్మ), శాంతి (శివ), కరుణ (విష్ణు)ఈ మూడు శక్తుల సంగమానుభూతిని అందిస్తుంది.
వేదవచనం చెబుతుంది —“ఏష ఏవ కేశవః — ఏకః పరబ్రహ్మస్వరూపః.”అర్థం: కేశవుడు అనేది ఒకే పరమాత్మ స్వరూపం.
“ఓం కేశవాయ నమః” అని జపించేవాడు తన మనస్సుకు ఇలా అంటాడు —“నా లోపలి అహంకారాన్ని తొలగించు, నా చైతన్యాన్ని పరిశుద్ధ స్వరూపంగా వెలిగించు.”
శ్లోకం:
“కేశవం ప్రణమ్య తు యజ్ఞః సిద్ద్యతి నిశ్చయః.”
అర్థం: కేశవునికి నమస్కరించినపుడు భక్తుని ప్రతి శ్రద్ధా ప్రయత్నం సఫలమవుతుంది.
ఈ నామస్మరణ భక్తునిలోఆత్మవిశ్వాసం, శాంతి, మరియు కరుణ అనే మూడు గుణాలను బలపరుస్తుంది.
తత్త్వసారము:
“దేవుడు” → మనలో వెలిగే చైతన్యస్వరూపుడు  “కేశవుడు” → ఆ చైతన్యాన్ని నిర్మలం చేయువాడు
చైతన్యాన్ని గుర్తించడం → దేవాయ   చైతన్యాన్ని శుద్ధి చేయడం → కేశవాయ
ఇదే ఆత్మానందానికి మార్గం.