వాల్మీకి మహర్షి పేరు వినగానే మనకెదురయ్యేది ఆది కవి అనిపించే గౌరవం. ఆయన రచించిన వాల్మీకి రామాయణం మన సంస్కృత సాహిత్యంలో తొలి కావ్యంగా నిలిచింది. వాల్మీకిని “కవుల కవి”గా గుర్తించేందుకు కారణమైన ఘట్టం ఆయన మొదటి శ్లోకంతో మొదలవుతుంది.
ఒకసారి వాల్మీకి ఒక జంట క్రౌంచ పక్షులను చూస్తూ ఉన్నాడు. అప్పుడు ఒక వేటగాడు వాటిలో మగ పక్షిని బాణంతో చంపాడు. దాన్ని చూసి ఆకుపవనంగా, బాధతో వాల్మీకి నోటికి వచ్చిన మాటలు ఇలా:
"మా నిషాద ప్రతిష్ఠాం త్వమగమః శాశ్వతీః సమాః
యత్ క్రౌంచ మిధునాదేకమవధీః కామమోహితం"
ఈ వాక్యం చక్కటి లయలో, నిష్ఠురత్వాన్ని తప్పుపడుతూ పలికిన మొదటి శ్లోకం అయింది. శిష్యుడు భరద్వాజుడు వెంటనే దానిని కంఠస్థం చేశాడు. శ్లోకాన్ని ఆశ్రమంలో శిష్యులతో గానం చేయిస్తే వాల్మీకికి కవితా లక్షణాలు గమనించబడ్డాయి. అదే "శ్లోక" రూపానికి మార్గదర్శనం అయ్యింది.
వాల్మీకిగా పుట్టే ముందు ఆయన పేరు రత్నాకరుడు. ఒకప్పుడు రత్నాకరుడు అడవిలో దోచి జీవించేవాడు. ఒకసారి నారద మహర్షి అతని మార్గంలోకి రావడంతో, రత్నాకరుడు అతనిని ఆపుతాడు. నారదుడు ప్రశాంతంగా అతనికి ఉపదేశం చేస్తాడు – “నీ పాపం లో నీ కుటుంబ సభ్యులు కూడా పాలు పంచుకుంటారా?” అని ప్రశ్నిస్తాడు.
ఆ ప్రశ్న రత్నాకరుని లోతుగా ఆలోచింపజేస్తుంది. ఇంటికి వెళ్లి ఆ ప్రశ్న అడిగితే అతని భార్యా పిల్లలు “మమ్మల్ని పోషించడమన్నది నీ బాధ్యత, నీవు ఎలా సంపాదించావో మాకు సంబంధం లేదు” అని సమాధానం ఇస్తారు. దీనితో రత్నాకరుడికి మనసులో మార్పు కలుగుతుంది. వెంటనే నారదుని వద్దకు తిరిగి వచ్చి పాపాలను పరిహరించాలన్న సంకల్పంతో తపస్సు ప్రారంభిస్తాడు.
నారదుడు "రామ" నామాన్ని జపించమంటాడు. కానీ రత్నాకరుని నోట “రామ” పదం పలకలేక “మరా… మరా…” అని పలుకుతూ తపస్సులో నిమగ్నమవుతాడు. కాలక్రమంలో అదే “రామ” నామంగా మారిపోతుంది. ఎన్నో సంవత్సరాలు గడుస్తాయి. అతని చుట్టూ చీమలు పుట్టలు వేస్తాయి. ఆ పుట్ట నుండి బయటపడిన రత్నాకరుడు అప్పటినుంచి “వాల్మీకి”గా పిలవబడ్డాడు.
ఇలా ఒక దొంగ నుండి ఋషిగా మారిన వాల్మీకి, జీవితంలో మానవ మార్పు ఎంత గొప్పదో నిరూపించాడు. తను రచించిన రామాయణం శ్రీరాముని శాశ్వత స్మృతిగా నిలిచిపోయింది. ఈ కావ్యంలో ధర్మం, భక్తి, నిజాయితీ, రాజధర్మం వంటి జీవిత విలువలు నాటివే కావు – ఇవి అన్ని తరాలకు మార్గదర్శకం అయ్యాయి.
వాల్మీకి మహర్షి మనకు చెబుతుంది — ఎవరి జీవితమైనా మారొచ్చు. మార్పు ఓ మానసిక సంకల్పమే. రత్నాకరుడు → వాల్మీకి మారడం ఈ సత్యానికి జీవంత ఉదాహరణ.
ఒకసారి వాల్మీకి ఒక జంట క్రౌంచ పక్షులను చూస్తూ ఉన్నాడు. అప్పుడు ఒక వేటగాడు వాటిలో మగ పక్షిని బాణంతో చంపాడు. దాన్ని చూసి ఆకుపవనంగా, బాధతో వాల్మీకి నోటికి వచ్చిన మాటలు ఇలా:
"మా నిషాద ప్రతిష్ఠాం త్వమగమః శాశ్వతీః సమాః
యత్ క్రౌంచ మిధునాదేకమవధీః కామమోహితం"
ఈ వాక్యం చక్కటి లయలో, నిష్ఠురత్వాన్ని తప్పుపడుతూ పలికిన మొదటి శ్లోకం అయింది. శిష్యుడు భరద్వాజుడు వెంటనే దానిని కంఠస్థం చేశాడు. శ్లోకాన్ని ఆశ్రమంలో శిష్యులతో గానం చేయిస్తే వాల్మీకికి కవితా లక్షణాలు గమనించబడ్డాయి. అదే "శ్లోక" రూపానికి మార్గదర్శనం అయ్యింది.
వాల్మీకిగా పుట్టే ముందు ఆయన పేరు రత్నాకరుడు. ఒకప్పుడు రత్నాకరుడు అడవిలో దోచి జీవించేవాడు. ఒకసారి నారద మహర్షి అతని మార్గంలోకి రావడంతో, రత్నాకరుడు అతనిని ఆపుతాడు. నారదుడు ప్రశాంతంగా అతనికి ఉపదేశం చేస్తాడు – “నీ పాపం లో నీ కుటుంబ సభ్యులు కూడా పాలు పంచుకుంటారా?” అని ప్రశ్నిస్తాడు.
ఆ ప్రశ్న రత్నాకరుని లోతుగా ఆలోచింపజేస్తుంది. ఇంటికి వెళ్లి ఆ ప్రశ్న అడిగితే అతని భార్యా పిల్లలు “మమ్మల్ని పోషించడమన్నది నీ బాధ్యత, నీవు ఎలా సంపాదించావో మాకు సంబంధం లేదు” అని సమాధానం ఇస్తారు. దీనితో రత్నాకరుడికి మనసులో మార్పు కలుగుతుంది. వెంటనే నారదుని వద్దకు తిరిగి వచ్చి పాపాలను పరిహరించాలన్న సంకల్పంతో తపస్సు ప్రారంభిస్తాడు.
నారదుడు "రామ" నామాన్ని జపించమంటాడు. కానీ రత్నాకరుని నోట “రామ” పదం పలకలేక “మరా… మరా…” అని పలుకుతూ తపస్సులో నిమగ్నమవుతాడు. కాలక్రమంలో అదే “రామ” నామంగా మారిపోతుంది. ఎన్నో సంవత్సరాలు గడుస్తాయి. అతని చుట్టూ చీమలు పుట్టలు వేస్తాయి. ఆ పుట్ట నుండి బయటపడిన రత్నాకరుడు అప్పటినుంచి “వాల్మీకి”గా పిలవబడ్డాడు.
ఇలా ఒక దొంగ నుండి ఋషిగా మారిన వాల్మీకి, జీవితంలో మానవ మార్పు ఎంత గొప్పదో నిరూపించాడు. తను రచించిన రామాయణం శ్రీరాముని శాశ్వత స్మృతిగా నిలిచిపోయింది. ఈ కావ్యంలో ధర్మం, భక్తి, నిజాయితీ, రాజధర్మం వంటి జీవిత విలువలు నాటివే కావు – ఇవి అన్ని తరాలకు మార్గదర్శకం అయ్యాయి.
వాల్మీకి మహర్షి మనకు చెబుతుంది — ఎవరి జీవితమైనా మారొచ్చు. మార్పు ఓ మానసిక సంకల్పమే. రత్నాకరుడు → వాల్మీకి మారడం ఈ సత్యానికి జీవంత ఉదాహరణ.
addComments
కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి