సుమతీశతకం -2:-సి.హెచ్.ప్రతాప్

 శ్రీ రాముని దయచేతను
నారూఢిగ సకల జనులు నౌరా యనగా
ధారాళమైన నీతులు
నోరూరగ జవులు పుట్ట నుడివెద సుమతీ
 మంచి బుధ్ధిగలవాడా! శ్రీరాముని యొక్క దయవలన నిశ్చయముగా అందరు జనులను ఔరా అనునట్లుగా నోటినుండి నీళ్ళూరునట్లుగా రసములు పుట్టగా న్యాయమును భోధించు నీతులను చెప్పెదన్.
సుమతీ శతకానికి తెలుగు సాహిత్యంలో ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. ఇది బద్దెన రచించిన 100 నీతి పద్యాల శతకం. సులభమైన భాషలో, చక్కటి మతికట్టు బోధలతో ప్రజల  జీవనానికి మార్గదర్శకంగా నిలిచింది. పిల్లల నుండి పెద్దల వరకు అందరికీ అర్థమయ్యే రీతిలో, మంచి-చెడులను స్పష్టంగా వివరిస్తుంది. "తన కోపమే తన శత్రువు" వంటి పద్యాలు సామెతలుగా మారిపోయాయి. ఈ శతకం ద్వారా నైతికత, ఆచరణాత్మక జ్ఞానం, జీవిత పాఠాలు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. ఇది పాండిత్య రహితంగా, పామరుల హృదయాలకు చేరిన శతకం. తెలుగువారి సంస్కృతి, మౌలిక విలువల దర్పణంగా నిలిచిన సుమతీ శతకం, నేటికీ పాఠశాలలలోనూ, గృహాల్లో గుర్తింపు పొందిన శ్రేష్ఠ రచన.
‘సుమతీ’ అంటే మంచి బుద్ధి గలవాడు అనే అర్థం. ఈ శతకం కాలాతీతమైన నైతిక విలువలను మారుతున్న సామాజిక పరిస్థితులకు అనుగుణంగా సూచిస్తుంది. కుటుంబ జీవితం, వ్యక్తిగత నైతికత, రాజకీయాల వంటి రంగాల్లో ఇది మార్గదర్శకంగా నిలుస్తుంది. సరళమైన భాషలో చేయవలసినవి, చేయకూడని విషయాలను స్పష్టంగా చెప్తుంది.
సుమతీ శతకం అనేది పిల్లలకు నైతిక విలువలు నేర్పే అమూల్య గ్రంథం. సరళమైన తెలుగు, స్పష్టమైన నీతి బోధలతో ఇది చిన్నవయస్సులోనే మంచిని చాటుతుంది. "చెడు చేయవద్దు, మంచి ఆలోచించు" అనే సందేశాన్ని ప్రతి పద్యం ముక్తసారంగా అందిస్తుంది. విద్యార్ధుల లోకదృష్టిని విశాలపరచి, మంచి పౌరులుగా ఎదగడంలో సహాయపడుతుంది. నేటి ఆధునిక యుగంలో మౌలిక విలువలు అధోకమవుతున్న సమయంలో, ఈ శతకం సమాజానికి అవసరమైన మార్గదర్శనం. కనుక సుమతీ శతకాన్ని ప్రతి పాఠశాలలో అనివార్యంగా బోధించాలని శాసనస్థాయిలో చర్యలు తీసుకోవాలి. ఇది భవిష్యత్ తరం పునాది అవుతుంది.