నాగ పంచమి :- సి.హెచ్.ప్రతాప్

 నాగ పంచమి అనేది భారతీయ సమాజంలో ప్రాచీనమైన, ప్రత్యేకమైన హిందూ పండుగ. ప్రతి సంవత్సరం శ్రావణ మాసం శుక్ల పక్ష పంచమి రోజున ఈ పండుగను ఆనందంగా జరుపుకుంటారు. ఈ పండుగ యొక్క ప్రధాన ఉద్దేశ్యం సర్ప దేవతలను ఆరాధించడం. వేదకాలం నుండి నాగలుఫై అనేక విశ్వాసాలు, పురాణగాథలు మనందరికీ తెలుసు. పాము – ఆదిశేషుడు విష్ణుమూర్తికి పాన్పుగా, వాసుకి శివుని కంఠాభరణంగా, కంద సుబ్రహ్మణ్యుడిగా దేవతలందరితో అనుబంధాన్ని కలిగి ఉంది.
నాగ పంచమి గురించిన ప్రధాన కథల్లో ఒకటి పాములను అపహాస్యం చేసినందున ప్రభావితమైన వ్యక్తి ఉపవాసంగా నోముని చేసి పాముల కాటు భయం నుంచి విముక్తి పొందిన వివరణ. మరోపక్క రైతు పొలంలో పాముపిల్లలు దురదృష్టవశాత్తు చనిపోవడం వల్ల తల్లి పాము ప్రతీకారం తీర్చుకోవాలని ప్రయత్నించగా, భక్తితో పూజ చేసిన రైతు కుమార్తె కారణంగా పాము దయతో విషాన్ని తొలగించి కుటుంబాన్ని కాపాడిన పురాణగాథ మరొకటి.
నాగ పంచమి రోజున బ్రహ్మముహూర్తంలో లేచి శుచిగా స్నానం చేసి ఎరుపురంగు వస్త్రాలు ధరించడం, ఇంటిని శుభ్రంగా అలంకరించడం సంప్రదాయం. ఇంటి గడపకు పసుపు, కుంకుమ, పూసలు, పుష్పాలతో అలంకారము చేస్తారు. వ్యాకరణ, పτροφల్యం గుర్తుగా ఇంటి ద్వారంలో నాగచిత్రాలు గీకి, హారం లేదా మట్టితో చేసిన ఐదు పడగల పామును పూజిస్తారు. పూజ అనంతరం పాలతో, పయసంతో అభిషేకం చేసి, చలిమిడి, అరటిపండ్లు, వడపప్పు తదితరాలను నైవేద్యంగా సమర్పిస్తారు. నాగ పంచమి రోజున ఇంట్లో దున్నడం, కూరలు తరుగడం వంటి పనులను నివారించడం ఆచారం.
ఈ రోజు నాగదేవతను పూజించడం వల్ల కుటుంబ సభ్యులుజీవితం సుఖంగా ఉంటుందని, సర్ప దోషాలు తొలగిపోతాయని నమ్మకం. కాల సర్ప దోష నివారణకు, వంశాభివృద్ధికి, సంతాన ప్రాప్తికీ ఈ వ్రతాన్ని ఆచరించేదిగా పెద్దలు చెబుతారు. శివుని అలయాల్లో, ప్రత్యేకంగా సుబ్రహ్మణ్యుడి ఆలయాల్లో వేలాది భక్తులు అభిషేకాలు చేస్తారు. ఒక సంవత్సరం పొడవునా సర్ప భయం లేకుండా ఉండాలని, అన్నీ సంకల్పాలు సిద్ధింపజేయాలని భక్తులు ఆశిస్తారు.
నాగ పంచమి అనేది హిందుత్వ విలువలు, ప్రకృతి భయం, పరస్పర సహజీవనం నేర్పే పండుగ.