ఉత్పల మాల
భానుసమాన విన్భరన భారలగంబుల గూడి విశ్రమ
స్థానము నందు బద్మజ యుతంబుగ నుత్పలమాలయై చనున్.
లక్షణములు
పాదాలు: నాలుగు
ప్రతి పాదంలోనూ అక్షరాల సంఖ్య: 20
ప్రతిపాదంలోని గణాలు: భ, ర, న, భ, భ, ర, వ
యతి స్థానం : ప్రతిపాదంలోనూ 10 వ అక్షరము
ప్రాస నియమం: పాటించవలెను, ప్రాస యతి చెల్లదు.
గణవిభజన
ఉత్పలమాల వృత్త పాదములో గణవిభజన
భ ర న భ భ ర వ
U I I U I U I I I U I I U I I U I U I U
పుణ్యుడు రామచం ద్రుడట పోయిము దంబున గాంచెదం డకా
ఉదాహరణలు
పోతన తెలుగు భాగవతంలో 475 ఉత్పలమాల వృత్త పద్యాలను వాడారు. వాటిలో రెండింటిని ఉదాహరణగా ఇక్కడ.
ఉదాహరణ 1:
పుణ్యుడు రామచంద్రుడట వోయి ముదంబున గాంచె దండకా
రణ్యము దాపసోత్తమ శరణ్యము నుద్దత బర్హిబర్హలా
వణ్యము గౌతమీ విమల వాఃకణ పర్యటన ప్రభూత సా
ద్గుణ్యము నుల్ల సత్తరు నికుంజ వరేణ్యము నగ్రగణ్యమున్
ఉదాహరణ 2
ఊహ గలంగి జీవనపుటోలమునం బడి పోరుచున్ మహా
మోహలతా నిహద్దపదమున్ విడిపించుకొనంగ లేక సం
దేహముబోదు దేహిక్రియ దీనదశన్ గజ ముండె భీషణ
గ్రాహదురంత దంత పరిఘట్టిత పాద ఖురాగ్ర శల్యమైన్
తిక్కన చెప్పిన ప్రసిద్ధమైన పద్యం [సారపు ధర్మమున్ విమల సత్యము]ఉత్పలమాలకు మరొక ఉదాహరణ.
సేకరణ:
రుద్రవరం శివకుమార్
10 వ తరగతి
జి.ప.ఉ.పా.వావిలాల,కరీంనగర్
భానుసమాన విన్భరన భారలగంబుల గూడి విశ్రమ
స్థానము నందు బద్మజ యుతంబుగ నుత్పలమాలయై చనున్.
లక్షణములు
పాదాలు: నాలుగు
ప్రతి పాదంలోనూ అక్షరాల సంఖ్య: 20
ప్రతిపాదంలోని గణాలు: భ, ర, న, భ, భ, ర, వ
యతి స్థానం : ప్రతిపాదంలోనూ 10 వ అక్షరము
ప్రాస నియమం: పాటించవలెను, ప్రాస యతి చెల్లదు.
గణవిభజన
ఉత్పలమాల వృత్త పాదములో గణవిభజన
భ ర న భ భ ర వ
U I I U I U I I I U I I U I I U I U I U
పుణ్యుడు రామచం ద్రుడట పోయిము దంబున గాంచెదం డకా
ఉదాహరణలు
పోతన తెలుగు భాగవతంలో 475 ఉత్పలమాల వృత్త పద్యాలను వాడారు. వాటిలో రెండింటిని ఉదాహరణగా ఇక్కడ.
ఉదాహరణ 1:
పుణ్యుడు రామచంద్రుడట వోయి ముదంబున గాంచె దండకా
రణ్యము దాపసోత్తమ శరణ్యము నుద్దత బర్హిబర్హలా
వణ్యము గౌతమీ విమల వాఃకణ పర్యటన ప్రభూత సా
ద్గుణ్యము నుల్ల సత్తరు నికుంజ వరేణ్యము నగ్రగణ్యమున్
ఉదాహరణ 2
ఊహ గలంగి జీవనపుటోలమునం బడి పోరుచున్ మహా
మోహలతా నిహద్దపదమున్ విడిపించుకొనంగ లేక సం
దేహముబోదు దేహిక్రియ దీనదశన్ గజ ముండె భీషణ
గ్రాహదురంత దంత పరిఘట్టిత పాద ఖురాగ్ర శల్యమైన్
తిక్కన చెప్పిన ప్రసిద్ధమైన పద్యం [సారపు ధర్మమున్ విమల సత్యము]ఉత్పలమాలకు మరొక ఉదాహరణ.
సేకరణ:
రుద్రవరం శివకుమార్
10 వ తరగతి
జి.ప.ఉ.పా.వావిలాల,కరీంనగర్
addComments
కామెంట్ను పోస్ట్ చేయండి