జాబాలి మహర్షి:-:సి.హెచ్.ప్రతాప్

 భారతీయ సంస్కృతిలో ఋషుల పాత్ర అత్యంత విశిష్టమైనది. వారిలో జాబాలి మహర్షి ప్రత్యేకమైన స్థానం కలిగి ఉన్నాడు. జాబాలి మహర్షి ఒక ప్రముఖ బ్రాహ్మణ ఋషి, రాజధర్మం, న్యాయం, తత్త్వశాస్త్రాలలో ప్రావీణ్యం గలవాడు. ఇతడు వాల్మీకి రామాయణంలోని అయోధ్యకాండలో ప్రత్యక్షమవుతాడు. జాబాలి మహర్షి దశరథ మహారాజు యొక్క రాజసభలో ఒక ముఖ్యమైన మంత్రిగా వ్యవహరించాడు. ఇతడు తార్కిక వాదనల్లో నిపుణుడిగా ప్రసిద్ధి చెందాడు.
శ్రీరాముడు వనవాసంలో ఉన్న సమయంలో, దశరథుడు మరణించడంతో వసిష్ఠ మహర్షితో పాటు జాబాలి మహర్షి కూడా శ్రీరాముని తిరిగి అయోధ్యకు రప్పించాలని ప్రయత్నిస్తారు. ఆ సందర్భంలో జాబాలి మహర్షి, రాముని మనసు మార్చేందుకు తార్కిక నాస్తిక వాదనలు వినిపిస్తాడు. జన్మ, మరణం, పరలోకం వంటి వాటిని నమ్మవద్దని, శరీరమే శాశ్వతమని, తండ్రి మరణానికి శోకించవద్దని, రాజధర్మాన్ని పాటిస్తూ అయోధ్యకు వచ్చి పాలన చేపట్టమని చెబుతాడు.
శ్రీరాముడు మాత్రం ఈ వాదనలను ధర్మబద్ధంగా తిరస్కరిస్తాడు. అతడు తన వ్రతాన్ని, మాటపట్టును, ధర్మాన్ని పాటించాల్సిన బాధ్యతను వివరించి, జాబాలి మహర్షికి తగిన సమాధానాలు ఇస్తాడు. ఇది శ్రీరాముని ధర్మపరమైన দৃఢ నిశ్చయాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.
కొంతమంది పండితుల అభిప్రాయం ప్రకారం, జాబాలి మహర్షి వాదనలు నిజమైన నాస్తికత్వానికి ప్రతినిధులు కావు. అతని మాటలలో దాగి ఉన్న ఉద్దేశం — రాముని ధర్మ నిష్ఠను పరీక్షించడం, అవసరమైన చోట తార్కిక ఆలోచనల ద్వారా ధర్మానికి మద్దతు ఇవ్వడం. ఈ విధంగా జాబాలి మహర్షి వాదనలు తత్త్వవిచారణకు మార్గం చూపిస్తాయి.
జాబాలి మహర్షి జీవితాన్ని చూస్తే, తార్కికత, ధర్మం, విశ్వాసం అన్నింటి మధ్య సమతౌల్యం ఎలా ఉండాలో మనకు అర్థమవుతుంది. అతని మాటలు, విధానాలు, శైలులు నేటికీ ఆలోచనకు, చర్చకు పునాదులు వేస్తున్నాయి. ధర్మాన్ని నిలుపుకోవడం కోసం తార్కికతను ఉపయోగించే విధానం జాబాలి మహర్షి నుంచి నేర్చుకోవాల్సిన గొప్ప గుణం.